کُردها و جنگ های جدید در خاورمیانه

سرویس جهان- مرزهای «خلافت» دولت اسلامی به سرعت در حال کوچک شدن است. پایگاه های این گروه در عراق و سوریه یک به یک در حال فروپاشی هستند. جنگ تحت رهبری ایالات متحده به نقطه ای رسیده است که پرسش هایی در مورد اینکه اتفاقات پعدی چه خواند بود ایجاد شده اند.

به نظر می رسد تا به امروز «جنگ های بیشتر» پاسخ احتمال به این پرسش است.

این امر تا حدودی به این علت است که استراتژی ایالات متحده برای شکست دولت اسلامی به متحدان مختلف منطقه ای و گروه های مسلح محلی، که اغلب به شدت با هم در تقابل هستند، وابسته است. هر چند همه آنها دولت اسلامی را دشمن خود می دانند، بسیاری از آنها به همدیگر نیز به چشم دشمن نگاه می کنند. همچنانکه آنها سرزمین هایی را از شبه نظامیان پس می گیرند، ادعای کنترل سرزمین های آزاد شده را دارند به گونه ای که احتمال درگیری آنها با نیروهای دیگری که مناطقی را ازاد کرده و کنترل می کنند، وجود دارد. جنگ های جدیدی برای کنترل نظم پسا داعش در حال درگرفتن هستند.

در اینجا لیستی از ۱۰ جنگ احتمالی، بدون در نظر گرفتن ترتیب آنها، آورده شده است. البته بدون شک درگیری های احتمالی دیگری نیز وجود دارند. برخی از آنها از قبل آغاز شده اند. ممکن است برخی از آنها هرگز اتفاق نیافتند. اما هر یک از آنها می تواند شانس زنده ماندن دولت اسلامی را افزایش داده و شرایط سر بر آوردن این گروه را حفظ کرده – و شاید ایالات متحده را در منطقه برای سال های بسیاری درگیر کند.

جنگ شماره ۱: نیروهای کُرد سوری مورد حمایت ایالات متحده و نیروهای عرب تحت حمایت ترکیه

این یکی از جنگ هایی است که اکنون در جریان بوده و در عین حال یکی از پیچیده ترین آنها است. ترکیه، که در خانه با جدایی طلبان کرد مبارزه می کند، با نگرانی نظاره گر کردهای سوریه مورد حمایت ایالات متحده است که از این حمایت برای گسترش کنترل خود بر شمال شرقی سوریه استفاده کرده اند. شورشیان عرب سوری متحد ترکیه نیز مخالف پیشروی کردها هستند. کردها در حال کنترل کردن مناطق عرب نشین هستند. بنابراین هنگامی که ترکیه سه هفته پیش با هدف کمک به شورشیان سوریه برای تصرف قلمرو دولت اسلامی در سوریه مداخله نمود، روشن بود که کردها نیز به همان اندازه دولت اسلامی مورد هدف ترکیه قرار خواهند گرفت. از زمان حمله ترکیه تاکنون درگیری هایی میان نیروهای ارتش ترکیه و کردها صورت گرفته است و اگرچه ایالات متحده از هر دو طرف خواسته است تا درگیری ها را متوقف کنند اما هنوز معلوم نیست که آیا آمریکا از نفوذ کافی بر متحدان رقیب اش برخوردار است تا مانع ایجاد تنشی فزاینده شود.

جنگ شماره ۲: ترکیه و کُردهای سوریه

این جنگ شبیه جنگ شماره ۱ ولی بزرگتر از آن خواهد بود. در حال حاضر، ترکیه مداخله خود در سوریه را به منطقه ای از سوریه محدود کرده است که اکثرا عرب نشین بوده و در اشغال جهادی های دولت اسلامی است. اما ترکیه در عین حال به اندازه مبارزه با داعش نگران تشکیل احتمالی یک کشور کردی در امتداد مرز شرقی است. کردها در اوایل سال جاری در آنجا تشکیل منطقه ای خودمختار را اعلام کردند و ترکیه اکنون در حال ساخت دیواری در امتداد مرز خود است تا بتواند آن مرز را ببندد. در صورت ادامه تنش ها احتمال حمله مستقیم ترکیه به این منطقه کردنشین – که تعداد کمی نیروهای آمریکایی نیز در آنجا مستقر هستند – دور از ذهن نیست.

جنگ شماره ۳: کُردهای سوریه و دولت سوریه

دولت سوریه نیز نگران جاه طلبی های ارضی کردها است. تا همین اواخر، دولت سوریه و کردها اتحاد شکننده داشتند و بشار اسد، رئیس جمهور سوریه بارها با افتخار اعلام کرد که دولت وی سلاح در اختیار کردها قرار داده است. اما رابطه دو طرف از زمان اعلام استقلال کردها به سردی گراییده است و میان دو طرف در مناطقی که هر دو در آنجا نیرو دارند، درگیری های مختصری صورت گرفته است.

در حال حاضر میان دو طرف آتش بس برقرار است، اما آرمان کردها برای خودگردانی با هدف علنی اسد در حاکمیت مجدد بر کل کشور سوریه به طور مستقیم در تضاد است.

جنگ شماره ۴: ایالات متحده و سوریه

این جنگ می توانست در طول پنج سال گذشته و پس از آنکه اوباما رئیس جمهور آمریکا بارها خواستار برکناری اسد شده بود، صورت بگیرد. این که این جنگ صورت نگرفت نشانه آن است که دو طرف تا چه اندازه می خواهند از درگیری پرهیز کنند. امکان این درگیری هنوز هم بسیار غیر محتمل است. اما چند خط مقدم وجود دارد که جنگ دولت اسلامی در آنجا می تواند برخی از گروه های مورد حمایت ایالات متحده را به درگیری مستقیم با نیروهای دولت سوریه بکشاند. یکی از آنها رقه ، پایتخت دولت اسلامی در سوریه است که ایالات متحده و سوریه در ماه ژوئن در این شهر از جبهه های مخالف حمایت می کردند. ماه گذشته، ارتش ایالات متحده برای جلوگیری از جنگنده های سوری در بمباران کردن کردها جت هایی را به به این منطقه فرستاد.

جنگ شماره ۵: ترکیه و سوریه

در حال حاضر مداخله ترکیه در سوریه به مبارزه با نیروهای دولت اسلامی و کردها محدود شده است. همچنین ترکیه برای ترمیم روابط با روسیه و ایران، مهم ترین متحدان اسد، که به نظر می رسد به مداخله ترکیه در شمال سوریه چراغ سبز نشان داده اند، گام هایی را برداشته است.

اگر جنگ ترکیه علیه دولت اسلامی به خوبی پیش برود، نیروهای ترکیه به زودی وارد اطراف شهر مورد مناقشه حلب شده و در برابر خط مقدم دولت سوریه قرار خواهند گرفت. در این صورت شرایط بدتر خواهد شد.

جنگ شماره ۶: کُردهای عراق و دولت عراق

وضعیت در شرق سوریه و در مرزهای در حال کوچک تر شدن دولت اسلامی در عراق، اندکی پایدار تر است اما تقریبا به اندازه سوریه خطرناک و پیچیده است. درست همان گونه که کردهای سوریه مناطق تحت کنترل خود کسترش داده و باعث به چالش کشیده شدن حاکمیت دولت سوریه شده اند، کردهای عراق نیز وارد مناطقی از عراق شده اند که زمانی تحت کنترل دولت عراق بودند. دولت عراق که مورد حمایت ایالات متحده است می گوید قصد دارد پس از نابودی کامل داعش کنترل این مناطق را به طور کامل در دست بگیرد. کردهای مورد حمایت ایالات متحده نیز گفته اند اجازه نخواهند داد سرزمین هایی را که با خون خود آزاد کرده اند تسخیر شود.

این اختلافات به دوران قبل از ظهور داعش بر می گردد، اما پس از شکست ستیزه جویان داعش بار دیگر سر بر خواهند آورد.

جنگ شماره ۷: کُردهای عراق و شبه نظامیان شیعه

این جنگ به دلایل مشابه جنگ شماره ۶ روی خواهد داد، با این تفاوت که این درگیری از قبل آغاز شده است. شبه نظامیان شیعه، که بسیاری از آنها تحت حمایت ایران هستند، نقشی اصلی در کنترل برخی مناطق اشغال شده توسط داعش داشته اند و با حرکت به سمت شمال بغداد شبه نظامیان داعش را عقب رانده اند. آنها با پیشمرگ های کرد مورد حمایت ایالات متحده درگیر شدند که از مناطق کردنشین به شمت جنوب پیشروی می کنند. دست کم در یک منطقه، در دوز خرماتو، درگیری هایی میان طرفین صورت گرفته است.

اما، کردها خود متحد نیستند، چه در سوریه یا در عراق.

جنگ شماره ۸: کُردها علیه کُردها

این شاید پیچیده ترین مورد همه حالات های ممکن باشد، اما امکان روی دادن آن بسیار اندک است. کردها در میان خود و تقریبا بر سر همه چیز بجز آرمان شان برای تشکیل یک کشور کرد مستقل به شدت دچار اختلاف شده اند. کردهای عراق میان دو جناح تقسیم شده اند که در سالهای ۱۹۹۰ یک جنگ خونین داخلی میان آنها در گرفت. یکی از آنها دشمن قسم خورده کردهایی است که کنترل شمال سوریه را در اختیار دارند. یکی دیگر از آنها که متحد کردهای سوریه است خود دچار اختلاف است. احتمال درگیری میان گروه های کرد متحد ایالات متحده، هم در عراق و هم سوریه یا در هر دو آنها وجود دارد.

جنگ شماره ۹: اعراب سنی علیه شیعیان و یا کُردها

در راه رسیدن به هدف شکست داعش، شهرها و روستاهایی، که عمدتا سنی نشین هستند، توسط نیروهایی عمدتا کُرد یا شیعه فتح خواهند شد. بسیاری از سنی ها با هر دوی کردها و شیعیان متحد شده اند تا ستیزه جویان را شکست دهند. بسیاری از اینکه از دست ستمگران (داعشی ها) نجات می یابند بسیار راضی هستند.

با این حال گزارش های درباره نقض حقوق بشر توسط شیعیان و کردها علیه جوامع سنی که این مناطق را آزاد می کنند وجود دارد. این گزارش ها عبارتند از کوچ اجباری سنی از خانه هایشان و بازداشت دسته جمعی مردان اهل سنت. در نبود آشتی واقعی، از جمله راه حل های سیاسی که سنی ها را توانمند سازد، شکل جدیدی از شورش سنی ها بعید نیست.

جنگ شماره ۱۰: باقی مانده داعش علیه همه

داعش هنوز بخش بزرگی از خاک سوریه و عراق را کنترل می کند. عملیات برای کنترل دو پایتخت داعش، موصل و رقه هنوز آغاز نشده است. اگر گروه هایی که قرار است در این عملیات ها شرکت کنند با هم درگیر شوند، بدون شک عملیات بازپس گیری رقه و موصل برای مدتی نامعلوم به تعویق خواهد افتاد.

اگر میان این نیروها درگیری صورت نگیرد، درگیری های دیگر در صورتی که حل نشده باقی بمانند، خبر از یک بی ثباتی طولانی مدت در منطقه خواهند داد. دستاوردهای نظامی در راستای راه حل های سیاسی حل هرج و مرج گسترده و عملکرد نامناسبی نیستند که باعث ظهور داعش شدند. اگر جنگ فعلی موجب ایجاد جنگ های جدید شود، احتمالا داعش همچنان به بقای خود ادامه خواهد داد.

منبع: واشنگتن پست

کدخبر:۰۱۱۰