ستیز ترامپیسم، احکام قضایی و هنجارهای دموکراتیک

ستیز ترامپیسم، احکام قضایی و هنجارهای دموکراتیک

به قلم: آرام حسن زاد- کارشناس ارشد روابط بین الملل

در سال ۱۸۹۷، مارک تواین، نویسنده طنزنویس بزرگ آمریکایی، پس از شنیدن شایعاتی مبنی بر وضعیت وخیم سلامتی‌اش که توسط یک روزنامه نگار پخش شده بود؛ نوشت: “گزارش مرگ من اغراق آمیز بود”. این موضوع در مورد دونالد ترامپ امروز صدق می‌کند(پس از اینکه رئیس جمهور سابق – و احتمالاً آینده – هفته گذشته در ۳۴ فقره جرم مجرم شناخته شد). اما ترامپ دیگر تنها یک سیاستمدار مشمول حاکمیت قانون در کشوری دموکراتیک با سیستم قضایی پیشرفته نیست که در آن حاکمیتِ قانون تثبیت شده است و احکام نهادهایی که اختلافات را حل و فصل می‌کنند، بدون هیچ‌گونه سوالی محترم شمرده شوند. ترامپ اکنون یک پدیده شخصی‌گرا و پوپولیستی است که ظرفیت فوق‌العاده – و خطرناکی – برای تحریک و بسیج توده‌ها بنابه خواسته‌ی خود، پیرامون هر موضوعی که انتخاب کند، دارد. ترامپ پس از هشت سال حضور در کانون توجهات، توانسته است پایگاه اجتماعی و سیاسی در میان حامیان خود برپا کند. پایگاه او دیگر ارزشی برای هنجارهای قانون اساسی یا مفاهیم نهادی حاکمیت، از جمله انتقال مسالمت‌آمیز قدرت و تفکیک قوا ندارد. مصداق آن را می‌توان اقدامات او در انتقام‌جویی‌های شخصی و اتهام‌های بی‌اساس او به هر رقیبی دید که حتی تا تحریک آشکار به آشوب و شورش نیز پیش می‌رود.

همانطور که ترامپ پس از آخرین انتخابات ریاست جمهوری در سال ۲۰۲۰ از قبول شکست خودداری کرد که در نتیجه، گروهی به ساختمان کنگره، مقر کنگره و نماد دموکراسی و مشروعیت انتخاباتی در ایالات متحده یورش بردند. ترامپ نه تنها به شکست‌ناپذیری، بلکه به خطاناپذیری خود نیز معتقد است. او خود را بالاتر از اشتباهات و در نتیجه بالاتر از مسئولیت‌پذیری می‌بیند، تا جاییکه در طول مبارزات انتخاباتی موفق خود در سال ۲۰۱۶ گفته بود که «می‌تواند در یکی از خیابان‌های نیویورک به شخصی شلیک کند و همچنان انتخاب شود». ترامپ از طریق شعارهای پوپولیستی، از جمله مهمترین آنها “آمریکا را دوباره بزرگ کنیم” پیروز شد و قدرت خود را از گروه‌های انزواطلب ضد مهاجر، مسیحیان افراطی سفیدپوست، انجیلی‌های بنیادگرا، محافظه‌کاران در مناطق روستایی آمریکا و گروه‌های مختلف نژادپرست گرفته است.

ترامپ از دو عاملی وجودی در دولت بایدن سود برده است. اول، عملکرد ضعیف دولت بایدن و رهبر پیر آن که فاقد کاریزما بوده است. دوم، افزایش مداوم پوپولیسم که بسمت ترویج نژادپرستی در بسیاری از کشورهای بزرگ در سراسر جهان از اروپای غربی گرفته تا برزیل و آرژانتین در آمریکای لاتین، پیش می‌رود. پس از ظهور پوپولیسم ترامپی – و همراه با آن، راست مسیحی – حزب جمهوری خواه آمریکا، ترامپ به مقابله با محافظه‌کاران و هم لیبرال‌های کلاسیک میانه‌رو روی آورد. با اقدامات ترامپ انتظار می‌رود جمهوری خواهان لیبرال میانه‌رو باقی مانده در کنگره، به‌‍‌‌ویژه در ایالت‌های شمال شرقی، عملاً ظرف چهار سال آینده شکست بخورند و از صحنه سیاسی کشور کنار بروند. بر این اساس، بسیاری از ناظران معتقدند که پتانسیل جنگ داخلی بین جناح‌های رقیب حزب جمهوری خواه عملاً از بین رفته است. اگر احتمال مبارزه‌ برای رهبری در حزب، برای آینده وجود داشته باشد، رقابت بین مدعیانی خواهد بود که آشکارا به‌دنبال کنار زدن یکدیگر در وفاداری مطلق به مواضع و عقاید ترامپ هستند.

علاوه بر این، برخی معتقدند که حکم قضایی علیه ترامپ ممکن است در برهه‌ای حساس، با شروع شمارش معکوس برای کمپین انتخاباتی، موانعی را برای کمپین او ایجاد کند. از نظر قانونی، هیچ عاملی مانع از شرکت رئیس جمهور سابق در انتخابات اوایل نوامبر نمی‌شود. برعکس، این کیفرخواست ممکن است اثربخشی دو تاکتیک درهم تنیده‌ای را که ترامپ دنبال کرده است، تقویت کند: ۱: ادعای قربانی شدن از طرف ترامپ و ۲: ترویج تئوری‌های توطئه.

حامیان ترامپ نیازی به متقاعد کردن این موضوع ندارند که: نیروهای به اصطلاح متخاصم در واشنگتن، به رهبری حزب دموکرات و گروه‌های لیبرال و مترقی، علیه رئیس‌جمهور سابق توطئه می‌کنند تا از اجرای شعارهای انتخاباتی‌اش جلوگیری کنند. علاوه بر این، ترامپ بارها توانسته است پایگاه دائمی وفادار خود را متقاعد کند که به او ظلم شده و قربانی یک توطئه شده است. ترامپ اگر به دلایل غیرقابل پیش بینی نتواند خودش در ماه نوامبر نامزد شود، اعتقاد و پایبندی جمهوری‌خواهان به این اعتقاد که وی قربانی توطئه شده است، ظهور هر شخصیت جمهوری خواه با حداقل درجه استقلال از خط ترامپ را خنثی می‌کند. بر اساس همه این‌ها، هم مردم آمریکا و هم جهان می‌توانند از چند ماه دیگر تا نوامبر انتظار تب‌باری را داشته باشند. این ماه‌ها می‌توانند مسیر سیاسی قدرتمندترین کشور جهان و همچنین تعامل آن با سایر نقاط جهان را برای دهه‌های آینده تعیین کنند.