وقتی “سپیرو” در ارومیه تاریخ را زنده می‌کند

تئاتر و تراژدی؛وقتی“سپیرو”در ارومیه تاریخ را زنده می‌کند

✍️بقلم : آزاد یوسفی راد _ روزنامه نگار

امروز آخرین اجرای تئاتر “سپیرو” در ارومیه با استقبال بی‌نظیر تماشاگران به پایان رسید. این نمایش تماشایی و تأثیرگذار، یکی از دردناک‌ترین فصول تاریخ کُردها یعنی عملیات انفال را به تصویر کشید. عملیاتی که طی سال‌های ۱۹۸۸ تا ۱۹۸۹ به فرمان صدام حسین اجرا شد و به قتل‌عام بیش از ۱۸۲ هزار تن از شهروندان کُرد درکشور عراق انجامید.

این اثر به نویسندگی و تهیه کنندگی “ارشاک رئوف گنبدی” خلق شده است؛ فعال دغدغه مند جامعه مدنی ارومیه و دانش آموخته تاریخ که آثار قبلی‌اش همچون “افسانه اسب‌های وحشی”، توانسته پیوندی موفق میان تاریخ و هنر ایجاد کند.

ارشاک در “سپیرو” توانست تراژدی انفال را با بهره‌گیری از قدرت تئاتر و نمادگرایی به‌شکلی بی‌نظیر روایت کند.

پایکوبی و رقص ماهرانه “ارسلان نوروزی” که در میان کُردها نه‌تنها مفهوم شادی، بلکه شِیون و روایتگر مصیبت‌ها و پیج‌های تاریخی دشوار را دا رد، مجذوب کننده بود.

طراحی صحنه این نمایش به‌شدت گیرا و تکان‌دهنده بود ، جنازه‌هایی که روی زمین پراکنده بودند و مردی که میان آنها قدم می‌زد و از فرط ناراحتی پایکوبی می‌کرد، در نگاه اول سنگینی تراژدی را به تماشاگر منتقل می‌کرد. این طراحی نمادین توانست عمق فاجعه عملیات انفال و بی‌صدایی قربانیان آن را به‌خوبی بازتاب دهد.

“سپیرو” نه‌تنها از لحاظ داستان و مفهوم، بلکه به‌دلیل اجرای حرفه‌ای از روایت تلخ پدر ومادرانی که جگرگوشه‌هایشان را با دستان خود به خاک سپردند، تحسین‌ها را برانگیخت.

بازی درخشان هنرمندانی چون ارسلان نوروزی، مجید درویش‌نژاد، مائده درالکی و دیگر اعضای گروه بازیگران، این نمایش را به یکی از ماندگارترین آثار صحنه‌ای در ارومیه تبدیل کرد. حرکات هماهنگ، دیالوگ‌های قدرتمند و اجرای احساسی، همه و همه فضای نمایش را به یک اعتراف‌نامه‌ی تلخ تاریخی تبدیل کردند.

تئاتر “سپیرو” یک یادآوری تلخ بود؛ یادآوری اینکه فجایع انسانی نباید فراموش شوند و هنر می‌تواند به‌عنوان پلی میان گذشته و امروز عمل کند. این نمایش نه‌تنها ادای احترامی به قربانیان عملیات انفال بود، بلکه قدرت تئاتر را در بیان تراژدی‌های انسانی با شکوهی بی‌نظیر به نمایش گذاشت. “سپیرو” پس از پایان اجراهایش، در ذهن و دل تماشاگران باقی خواهد ماند، همچون پژواکی از رنج و مقاومت.