بحران دریاچه ارومیه؛ حاصل هم‌افزایی خطاهای انسانی و تغییرات اقلیمی

بحران دریاچه ارومیه؛ حاصل هم‌افزایی خطاهای انسانی و تغییرات اقلیمی

بقلم فریدون پاوند / خبرنگار 

خشک شدن دریاچه ارومیه حاصل ترکیبی از عوامل انسانی و طبیعی است که طی چند دهه گذشته به تدریج انباشته شده و زیست‌بوم این پهنه آبی ارزشمند را به بحرانی‌ترین وضعیت خود رسانده است به طوری که اکنون از حجم ۳۲ میلیارد مترمکعب آب دریاچه ارومیە ثبت شده در سال ۱۳۷۲ تنها حجمی کمتر از ۱ میلیارد مترمکعب آب این دریاچه باقی مانده است.

سد سازی‌ های متعدد بر روی رودخانه‌های منتهی به دریاچه، حفر هزاران چاه عمیق و نیمه‌ عمیق برای کشاورزی، توسعه بی‌ رویه کشت‌ های پرمصرف و اجرای طرح‌های عمرانی بدون توجه به ملاحظات زیست‌ محیطی، به‌ ویژه احداث جاده میان‌ گذر، بخش مهمی از دلایل انسانی این بحران را تشکیل می‌ دهند.

در کنار این عوامل، کاهش بارش‌ های مؤثر، تغییر الگوهای اقلیمی، افزایش دما و تبخیر شدید و همچنین تکرار خشکسالی‌های متوالی نیز سهم قابل‌توجهی در کاهش ورودی آب و افزایش شوری دریاچه داشته‌ اند. نتیجه این وضعیت نه تنها شور شدن بیش از حد آب و نابودی زیست‌ بوم‌ هایی چون آرتمیا بوده، بلکه بستر خشک دریاچه به کانون تولید گرد و غبار نمکی تبدیل شده و سلامت و معیشت ساکنان منطقه را تهدید می‌کند.

در حقیقت می‌توان گفت بحران امروز دریاچه ارومیه حاصل ترکیب مدیریت ناپایدار منابع آب و تغییرات اقلیمی است که اگر برای آن چاره‌ اندیشی نشود تبعات اجتماعی، اقتصادی و زیست‌ محیطی گسترده‌تری در پی خواهد داشت.