“وحدت و مشارکت” یادداشتی به قلم مهندس محمد خالد حاتمی عضو شورای شهر ارومیه

مژده ای دل که یار و جانان آمد        نشان لطف و کرم یزدان آمد

در آستانه میلاد حضرت رسول(ص) و هفته وحدت هستیم و لازم است با مودت از این ایام خجسته در راستای ایجاد بیش از پیش مهمترین خواسته و اقدام حضرت رسول(ص) بعد از رسالت که همان ایجاد وحدت وهمدلی و تفاهم بین مسلمانان بود، تلاش نمائیم.

وحدت و یکپارچگى مسلمانان و لزوم اتحاد و همزبانی در بین همه موحدان و خداپرستان روى زمین، از تعالیم و آموزشهاى اساسى آیین اسلام و از اصول فرهنگ قرآنى است. بر همین اساس، قرآن کریم یکى ازعمده ‏ترین و سازنده ‏ترین اهداف رسالت رسول اکرم صلى الله علیه و آله را تالیف قلوب و ایجاد انس و تفاهم به جاى خصومت و دشمنى بیان می ‏دارد» واعتصموا بحبل الله جمیعا ولاتفرقوا«همگى به حبل و رشته خداوندى چنگ بزنید و پراکنده نگردید.

وحدت بر محور انسانیت مهمترین هدف رسالت انبیاء(ص) است.

»وحدت اسلامی« و اتحاد بین مسلمین از جمله اصلی‌ترین و بنیادی‌ترین موضوعات در اندیشه‌ی سیاسی و فرهنگی رهبر معظم انقلاب اسلامی است. اهمیت این موضوع نزد آیت الله خامنه ای تا آنجاست که ایشان وحدت اسلامی را به عنوان»مسأله‌ای استراتژیک «و نه تاکتیکی معرفی نموده و همواره علما، روشنفکران، برجستگان سیاسی و آحاد امت اسلامی را به وحدت ذیل دستورات و آموزه‌های قرآن کریم و ارادت و محبت به پیامبر اسلام حضرت محمد(ص) دعوت کرده‌اند.

آنچه امروزه در جوامع بشری نمود و نماد وحدت میتواند تلقی گردد بحث مشارکت است؛ بی‏تردید، یکی از مهم‏ترین و مؤثرترین عوامل برقراری وفاق، اقتدار و ارتقای ضریب امنیت ملّی «مشارکت» در صحنه‏های گوناگون ملّی است. مشارکت در واقع، تجلّی مشروعیت حاکمیت و ضامن تأمین و ثبات است؛ زیرا مشارکت مردمی می‏تواند به مثابه مؤثرترین و مناسب‏ترین پشتوانه برای حلّ و فصل معضلات و بحران‏های سیاسی ـ اجتماعی و امنیتی مورد استفاده قرار گیرد. هر نطامی که بتواند جلوه‏های بیشتری از همکاری و همدلی توده‏های مردمی را در ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی جلب نماید، در جامعه بین‏المللی از اعتبار، شخصیت و موقعیت رفیع‏تری برخوردار می‏گردد.

در باب توسعه که در اشعار و برنامه های حاکمیتها و دولتها در رده اول اولویتها قرار میگیرد مشارکت حرف اول را میزند بطوریکه صاحبنظران بعضا توسعه را معادل مشارکت میدانند؛ آنچه لازم است در این خصوص ذکر شود ویژگیهای مشارکت است که آن عبارت است از:

-مشارکت مشروط به برابری انسان ها و منوط به آزادی آنهاست. در یک نظام مشارکتی فرض بر این است که مردم باید فرصت مناسب برای تأثیرگذاری بر سیاست ها و به دست آوردن مشاغل عمومی را داشته باشند و دولت نیز باید امکان رقابت را بر اساس شایستگی افراد مهیا کند.

-مشارکت حق مردم است و بیش از هر چیز نیازمند اقدام آگاهانه آنهاست. مشارکت امری تحمیلی یا دعوتی نیست بلکه نوعی توان بخشی به گروه های ضعیف میباشد، چنین مشارکتی نه فرمایشی است و نه وضع کردنی بلکه باید آن را به دست آورد، یعنی امتیازی نیست که حکومت به اتباع خویش می دهد. بلکه حقی است که باید از آن استفاده کند.

-مشارکت یک فرآیند است با محصول ثابت و نهایی توسعه.

-مشارکت فعالیتی کمی و کیفی و دارای درجاتی است. لذا گسترده و ژرفای آن متغیر و در عین حال مهم می باشد، وسعت مشارکت بدون عمق کافی آن را سطحی و آسیب پذیر می گرداند و عمق بدون وسعت مشارکت نمی شود.

-مشارکت دارای پیامدهای دو سویه است و چنانچه بنا باشد مؤثر واقع گردد، مستلزم تغییراتی بنیانی در اندیشه و عمل است که باید از درون جامعه بجوشد و در قالب های پایدار و مقبول جامعه و دولت تبلور یابد. ایده های مربوط به مشارکت یک نقطه مشترک دارد و آن اهمیت دادن به نقش و نظر مردم در تصمیم گیریها و دسترسی آنان به منابع قدرت است.

مشارکت در هر مکان و زمان اثر و ارزش خود را داشته ودارد و این موضوع در مکانهایی همچون شهر ارومیه با ظاهری کاملا متفاوت و مختلف ارزش و اهمیتی صد چندان پیدا میکند و وجود مشارکت علاوه بر اثرات بسیار ارزشمندش در توسعه و پیشرفت، خود بیانگر همدلی در حضور اختلاف باورها، همزبانی در کنار اختلاف زبانها، همراهی باوجود تفاوت در مسیرها و تعامل در کنار اختلاف سلیقه ها و همه اینها  بیانگر درک و شعور و فهم بالای شهروندان است که خود تضمین کننده موفقیت و آسایش و آرامش است.

آگاه سازی، اعتمادسازی و رضایت مندسازی سه فاکتور اصلی افزایش مشارکت و رسیدن به مشارکت حداکثری که منجر به تقویت نظام‌های سیاسی خواهد شد، میباشند.

 آموزش زیر بنای توسعۀ فرهنگی و اجتماعی است. آحاد تودۀ مردم با آگاهی از شیوه های مشارکت ، چگونگی فعالیت در آن ، نتایج و پیامدهای مشارکت اجتماعی می توانند با حضور خود میزان و شمول آن را ارتقاء دهند.
اعتماد اجتماعی مؤلفه بسیار مهم در امر مشارکت است. اعتماد افراد نسبت به هم، اعتماد افراد نسبت به نهادها و دولت و بالعکس سبب توسعه و تعمیق مشارکتها می شود .

وجود فضای باز سیاسی، امکان نقد و نقادی، امکان تصمیم گیری و تصمیم سازی در امور، و به طور کلی همه گیری شیوه های مردم سالاری در زوایای مختلف زندگی و تغییر ساختارها در این جهت، تنوع و بسط مشارکت را به دنبال خواهد داشت وتقویت و توسعۀ زمینه های مشارکت مردم در برنامه ریزی ها از طریق بهبود شیوه های مدیریت بدست خواهد آمد.

آنچه در نهایت نتیجه گیری میشود این است که معتقدان واقعی رسالت حضرت رسول(ص) همواره در راستای وحدت جامعه اسلامی نهایت تلاش و کوشش را صرف میکنند وعلاقه مندان به توسعه و پیشرفت شهر و دیارمان بویژه مسئولین مدعی باید بپذیرند که یکی ازشروط بلاشرط و بسیار موثر در توسعه مشارکت میباشد ومشارکت فقط و فقط در سایه آگاهی، اعتماد وجلب رضایت شهروندان بوجود خواهد آمد و عامل اصلی تامین رضایت و اعتماد شهروندان عدم تبعیض در برخوردها و رعایت عدالت در توزیع امکانات میباشد.

به قلم : مهندس محمد خالد حاتمی عضو شورای شهر ارومیه