از کانی سپی تا حکاری با شاعر کرمانج ارومیه

به گزارش سرویس فرهنگی ولات نیوز :روستای کانی سپی دشتبیل سال ۱۳۳۸  تولد کودکی را به خود دید که شاید کمتر کسی تصور می کرد روزی از پیشگامان شعر و ادبیات کرمانج در جهان باشد .

منطقه دشتبیل هر چند درتقسیمات استانی از توابع شهرستان اشنویه به حساب می آید اما به سبب در آمیختگی جغرافیایی، فرهنگی و زبانی با شهرستان ارومیه از نگاه بسیاری از ناظران بخشی از شهرستان ارومیه شمرده می شود.

کودکی که تحصیلات ابتدایی خود را در همان روستا ودر نظام آموزشی دوره پهلوی طی کرده بود بعد ها در دانشسرای تربیت معلم ارومیه فارغ التحصیل شد و عشق تدریس و خدمت به مردمانش وی را به روستاهای شهرستان اشنویه برای آموزگاری کشاند.

اما این فقط دانش آموزان کرد زبان نبودند که آن زمان در محضر وی شاگردی کردند ،شاید هم اکنون نیز بسیاری از شاگردان وی از شهرستان های چایپاره و پلدشت ،سخت گیری دوران تدریس وی در آن مناطق را به یاد دارند.

شوق یادگیری تخصصی ادبیات و  زبان انگلیسی وی را مجبور کرد تا سال ۶۳ در کنکور سراسری شرکت کند که نتیجه آن پذیرفته شدن در دانشگاه علامه طباطبایی تهران بود،چندسالی نپایید که وی با اخذ مدرک کارشناسی جهت تدریس در آموزش وپرورش مناطق شهرستان اشنویه و ارومیه به زادگاه خود برگشت .

عزیز نعمتی خود می گوید در سن هشت سالگی با خواندن” مولود نامه کردی ”  اثر مُلای باته ای (ازشاعران شهیر کُرد – ترکیه)،جرقه ادبی در ذهنش زده می شود که با خواندن اشعاری از شاعر نامدار کرد “ملای جزیری” به اوجش می رسد .

وی سرآغاز علاقه به سبک آزاد و نیمایی و مطالعه و خواندن آثار نیما یوشیج ، سهراب سپهری ،اخوان ثالت و فروخ فرخزاد را در سنین نوجوانی تعریف می کند که بعد ها این شیفتگی وی را به اولین شاعر کُرد کرمانج ایران۸ تبدیل می کند که که در سبک آزادبه کرمانجی شعر سروده است . 

عزیز نعمتی با بیان اینکه در نظام پهلوی کتابی به زبان کُردی پیدا نمی شد ،سر آغاز آشنایی عمیق خود را با کتب کُردی در اوایل انقلاب اسلامی ایران عنوان می کند که بعد از آن با اشعار شاعران سورانی زبان نظیر ، ماموستا هژار ، ماموستا هیمن و ماموستا قانع آشنایی پیدا کرده و تحت تاثیر آنان قرار می گیرد.

عزیز نعمتی که از صدر انقلاب اسلامی ایران از اولین پیشگامانی بود در سبک کرمانجی به سرودن شعر روی آورده بود ،می گوید آن زمان جایی برای چاپ اشعار ام وجود نداشته و الان هم آن اشعار را به یادگاری نگه داشته ام.

وی که به دلیل شیفتگی به ماموستا هیمن موکریانی چند شعر معروف وی را به زبان کردی کرمانجی ترجمه کرده بود می گوید از اشعار ماموستا هیمن بسیار تاثیر گرفته است .

عزیز نعمتی می گوید هیچ اثری از نویسندگان و شاعران کُرد های کرمانج به زبان لاتین تا آن زمان در ایران وجود نداشته است و تعداد اندک اثر موجود نیز در اوایل انقلاب  با رسم الخط فارسی-عربی بوده است ،وی شروع نگارش شعر وادبیات کُردی کرمانج با رسم الخط لاتین را بعد از آشنایی و رفاقت با ماموستا هیمن موکریانی و همکاری با وی در مجله سروه که در آن زمان ماموستا هیمن سردبیری آن را بر عهده داشت تعریف می کند که بعد از مدتی همکاری با ماموستا هیمن در قسمت کرمانجی مجله سروه ، ماموستا هیمن دار فانی را وداع می گوید و احمد قاضی سردبیری مجله سروه را عهده دار می شود.

ترجمه داستان های انگلیسی به فارسی و چاپ آن در مجله سروه اولین فعالیت عزیز نعمتی در آن مجله بوده که بعد از آن در سال ۷۳ برای اولین بار شروع به نوشتن شعر به زبان کردی کرمانج با رسم الخط لاتین نموده و تا کنون هم این رویه را ادامه داده است.

عزیز نعمتی ۱۰ سال  همکاری در مجله سروه را فرصتی برای شکوفایی استعدادهای ادبی خود می داند و با افتخار می گوید مزد ۱۰ سال همکاری من با مجله سروه یک ساعت دیواری و یک تقدیر نامه است که تا کنون نیز با افتخار از آن نگهداری کرده است ،وی اصلی ترین دلیل نپذیرفتن پول وحق الزحمه  در مجله سروه را احساس مسئولیت و تکلیف می داند وی در این باره می گوید: در آن برهه ما فقط چند نفر بودیم که در بخش کرمانجی آن فعالیت می کردیم و احساس مسئولیت وضرورت ما را مجبور به نوشتن می کرد و ما هیچ گاه به فکر دریافت پول نبودیم.

به دنبال همکاری وی با مجله سروه فصلی نو از همکاری وی با سایر نشریات و مجله های کُردی نظیر ؛ مجله کردستان ،مجله آگری دانشگاه زاهدان،مجله روژانو ومانشت در دانشگاه ارومیه ،مجله مرگور ،مجله خاتون انیستیتو خانی ،مجله های مهاباد ،مجله رامان اربیل اقلیم کردستان عراق وبسیاری دیگر از نشریات شروع شد و خوانندگان بسیاری از این طریق با شعر وادبیات کرمانجی تراوش شده از قلم عزیز نعمتی آشنا شدند.

بیش از صد مقاله به زبان کردی و ده ها ترجمه کتاب نظیر ؛ ترجمه “مجموعه داستان های کوتاه و مدرن کردی ” نوشته نویسندگان کرد زبان ایران و کردستان عراق از زبان کردی به انگلیسی، ترجمه کتاب “حرکت شیخ عبیدالله نهری” نوشته محمد فرات قلیچ و همچنین ” خاطرات رفیق هلمی ” از  انگلیسی به فارسی ، ترجمه دو مجموعه داستان به نام های “فردا بهار می خندد” اثر حسن سلوانی و مجموعه داستان های” محکمه “اثر اسماعیل حاجانی از آثار شاخص وی در هنر نویسندگی و ترجمه است که بسیاری از آنان آماده چاپ بوده اما به گفته وی به دلیل مشکلات مالی و همچنین بروکراسی صدور مجوز هنوز چاپ نشده اند.

استاد نعمتی مخاطبان مقالات را بیشتر از کتاب معرفی می کند و علت آن را  نیز کم حجم بودن ، دسترسی سریع خوانندگان و هم چنین کم هزینه بودن آن برای نویسنده عنوان می کند و در همین راستا از صد ها مقالات خود در زمینه نقد اشعار شاعران نامدار و معاصر کُرد نام برد .

شاعر و نویسنده کرمانج زبان ارومیه فرهنگ مطالعه جوامع مان را فرهنگ سه سطری عنوان کرد و در همین راستا گفت: در جوامع ما متاسفانه سرانه مطالعه بسیار پایین است و عموم مردم دنبال خواندن مطالب کوتاه در حد سه سطر  هستند و این چنین فضایی انگیزه چاپ کتاب را برای نویسندگان به شدت تحت تاثیر قرار می دهد.

*منتظر بخش دوم این مصاحبه خواندی پیرامون خواستگاه شعر وادبیات کرمانج باشید.

انتهای پیام :// آزاد یوسفی راد